اطلاعاتی درباره ریزش مو یا آلوپسی
آلوپسی (Alopecia) یک واژه عمومی به معنی کاهش موی سر یا هر قسمتی از بدن به هر علتی است. آلوپسی علل متفاوتی مانندهورمونی، خودایمنی، عوارض داروها، کمخونی و… دارد.
طاسی
طاسی به وضعیت نداشتن مو و یا از دست دادن آن در نواحی ای که مو در آن نواحی اغلب رشد میکند به خصوص در سر، اطلاق میشود. کچلی نوعی عفونت پوست و ریزش موی ناشی از عامل قارچی است.
انواع آلوپسی
انواع آلوپسی از طاسی با الگوی مردانه (که آلوپسی آندروژنیک، آلوپسی آندروژنتیک، و آلوپسی آندروژنتیکا نیز نامیده میشود و در فارسی می‌توان آن را به طاسی وابسته به هورمون مردانه و یا کچلی آندروژنیک نیز ترجمه کرد) گرفته، تا مواردی همچون طاسی منطقه‌ای یا همان آلوپسی آره آتا، که شامل از دست دادن منطقه‌ای مو در برخی از نواحی سر یا بدن است، و همینطور طاسی کامل یا همان آلوپسی توتالیس، که به از دست دادن تمامی موی سر به طور کامل اطلاق میگردد، و نیز ریزش موی سرتاسری یا همان آلوپسی یونیورسالیس، که شامل از دست دادن تمام موهای سر و بدن میباشد را، در بر میگیرد.
اطلاعاتی درباره ریزش مو یا آلوپسی
طاسی مردانه
آلوپسی آندروژنیک مردانه یا طاسی مردانه ریزش مو تیپ مردانه را نمی‌توان یک بیماری محسوب نمود. این وضعیت به طور معمول در مردانی که از نظر ژنتیکی مستعد این وضعیت هستند اتفاق می‌افتد و در واقع نوعی پاسخ فیزیولوژیک بدن آنها به آندروژن‌ها یا همان هورمونهای مردانه میباشد.
موهای ناحیه سر در انسان با وجودیکه رشد غیر وابسته به هورمون جنسی مردانه (آندروژن) دارند، امّا دارای گیرندهٔ خاص هورمونهای جنسی می‌باشند و به همین دلیل این هورمونها میتوانند بر ریزش مو موثر باشند. در مردان بخش‌های فرونتوتمپورال یعنی نواحی جلو و اطراف و مرکز سر دارای گیرنده هورمونی هستند امّا در زنان تمام موهای ناحیه سر دارای گیرنده آندروژنی می‌باشند. به همین دلیل در مردان اول ناحیه جلوی سر کاهش مو داریم و بعد ناحیه مرکزی و سپس این دو ناحیه بهم می‌رسند.
برای درمان الوپسی مردانه از آنتی آندروژن (مانند فیناستراید)، مینوکسیدیل موضعی و روشهای جراحی کاشت مو می‌توان سود برد. بهترین کاندیداهای درمان با مینوکسیدیل مردان با سن کمتر از ۳۰ سال هستند که کمتر از ۵ سال است دچار ریزش مو شده‌اند.
اطلاعاتی درباره ریزش مو یا آلوپسی
طاسی زنانه
آلوپسی آندروژنیک زنانه یا طاسی زنانه را گاهی آلوپسی آندروژنیک آدرنال زنانه هم می‌خوانند، چرا که در برخی از این زنان سطح سرمی دهیدرواپی آندروسترون سولفات (DHEAS) که نوعی آندروژن غده فوق کلیه (آدرنال) است، بالا میباشد. در این زنان طرح مشخصی از آلوپسی مرکزی اسکالپ بدون فرورفتگی فرونتوتمپورال پدید می‌آید ولی دز زنان کاهش مو در تمام سر بطور یکسان پدید می‌آید و زنان مانند مردان دچار طاسی سر نمی‌شوند.
آلوپسی آره آتا
آلوپسی آره آتا یا طاسی منطقه‌ای بیماری است که با آغاز سریع ریزش مو در یک منطقه کاملاً مشخص و معمولاً مدور تشخیص داده میشود. اکثریت بیماران زیر ۶۰ سال سن دارند و هیچ یافته دیگری به همراه ندارند. علت این بیماری می‌تواند اختلالات سیستم ایمنی مانند کم خونی ایمنی، التهاب تیروئید، دیابت و… باشد.
مبتلایان به طاسی منطقه‌ای در یک سوم موارد خودبخود بهبود می‌یابند و نیازی به درمان ندارند ولی در موارد شدید می‌توان از داروهای کورتون (موضعی یا تزریق داخل جلدی)، ماینوکسیدیل، پووا تراپی و… استفاده کرد.
کورتون موضعی مانند تریامسینولون را نباید به مقدار زیاد استفاده کرد چون کاهش بافت پوست و آتروفی آنرا بدنبال دارد. اگر مناطق درگیر در این بیماری زیاد باشند، یا درگیری منتشر باشد، یا مژه‌ها و ابروها درگیر باشند، و همچنین اگر با حساسیت همراه باشد و… وخامت این بیماری بیشتر خواهد داشت.
آلوپسی توتالیس
طاسی کامل یا آلوپسی توتالیس به ریزش تمام موی سر اطلاق میشود. این بیماری دارای دوره‌های رشد و ریزش مو میباشد، هرچند که پروگنوز یا پیش آگهی رشد طولانی مدت مو در آن ضعیف است.
اطلاعاتی درباره ریزش مو یا آلوپسی
آلوپسی یونیورسالیس
طاسی سرتاسری یا آلوپسی یونیورسالیس به ریزش تمام موی بدن اطلاق میشود، که بسیار نادر است.
عوامل تغذيه‌اي
يكي از شايع‌ترين علل ريزش موها، عوامل تغذيه‌اي و به خصوص فقر آهن است، البته كمبود روي، سلنیوم، كلسيم ، پروتئين و… نيز مي‌توانند باعث ريزش مو شوند بدین صورت که بعد از مدتی تغذیه نامناسب بدن با کمبود ویتامین ، پروتئین و آهن مواجه شده و هر کدام از این کمبودها میتوانند باعث ریزش شدید مو شوند البته اثر آنها می توانند موقت باشند و در صورتی که کمبودها اصلاح شوند ریزش مو طبیعی می شود.
اطلاعاتی درباره ریزش مو یا آلوپسی
اختلالات هورموني
به هم خوردن شرایط درونی و هورمونی بدن باعث ریزش موی شدید می شود این موارد شامل: دیابت کنترل نشده، بیماری تیروئید، کلیه ، کبد، لوپوس، سندرم تخمدان پلی کیستیک و غیره می باشد.
در این شرایط تا درمان کامل بیماری اصلی ریزش مو ادامه خواهد داشت.بنابراین یافتن علت اصلی ریزش مو مهمترین قدم در درمان آن میباشد.
به طور مثال اگر مشكل تيروئيدي وجود داشته باشد، چه پركار و چه كم‌كار، مي‌تواند باعث ريزش مو شود که با حل مشكل تيروئيد، اين مشكل هم حل خواهد شد و همچنین شايد تعادل هورمون‌هاي زنانه يا مردانه مثل آندروژن ها به هم خورده باشد كه باز هم مي‌تواند از علل ريزش مو باشد که متعادل كردن اين هورمونها نيز به حل مشكل ريزش مو منجر خواهد شد.
چربي پوست سر
اگر پوست سر چرب باشد يا حتي پوست شوره داشته باشد ممكن است ريزش مو بيشتر شود که درمان شوره سر و كنترل چربي پوست مي‌تواند تا حدود زيادي ريزش موها را كم كند.
اطلاعاتی درباره ریزش مو یا آلوپسی
خشكي پوست سر
گاهي نيز خشكي شديد پوست سر و انواع درماتيت‌ها و زماني كه گردش خون خوبي در اين منطقه وجود ندارد، ممكن است باعث ريزش موها شوند. خشكي شديد پوست سر نيز با بعضي از داروهاي موضعي و آب رساني پوست كنترل مي‌شود در نتيجه آن، ميزان گردش خون محيطي افزايش مي‌يابد و فوليكول‌هاي مو تغذيه مي‌شوند و در نهايت ريزش ناشي از خشكي پوست كاهش مي‌يابد.
فاکتورهای شیمیایی
مواد شیمیایی که در رنگ کردن موها ، فر کردن ، صاف کردن و دکلره استفاده می شوند می توانند باعث خشک شدن و خورد شدن موها شده وریزش موقت ایجاد کنند در مواردی این ریزش موها دائم شده و موهای ریخته شده دوباره رشد نمی کنند ، که در این موارد برای پوشش ناحیه کم مو باید از پیوند موی طبیعی استفاده نمود.
داروها
بعضي داروها نيز باعث ايجاد اين مشكل مي‌شوند، مثلا داروهايي مثل داروهاي ضد‌انعقاد خون (وارفارين، هپارين)، داروهاي ضد‌افسردگي و داروهاي ضد‌نقرس. قطع اين داروها به حل مشکل ريزش مو كمك می كنند اما در صورت حیاتی بودن مصرف این داروها حتی پیوند موی طبیعی نیز نمی تواند مفید باشد
ریزش موی ناحیه ای (آلوپسی آره آتا)
این نوع ریزش به صورت لکه های ریزش مو در پوست سر و گاها در ابروها و سایر نواحی دارای موی بدن دیده می شود . به نظر می رسد این بیماری ناشی از نوعی اختلال سیستم ایمنی باشد. در این بیماری ریزش مو می تواند به صورت دوره ای و عود کننده باشد. درمان در این موارد محدود به استفاده از کورتون های موضعی یا سیستمیک است ، در این موارد کاشت موی طبیعی ممنوع می باشد.[۷]
اطلاعاتی درباره ریزش مو یا آلوپسی
ریزش موی کششی ( Traction alopecia )
این نوع ریزش مو ناشی از کشش مداوم ، فشار ویا استرس مکانیکی طولانی مدت برروی موهاست و ممکن است در افرادی که موهای سر خود را محکم به هم می بافند اتفاق بیفتد. ریزش موی کششی دائم است ولی به درمان کاشت مو به خوبی پاسخ می دهد
تريکو تيلو مانيا (Trichotillomania)
یک نوع خاص از آلوپسی کششی و وضعیتی وسواسی است که در اغلب موارد با استرس های روحی و اختلالات روانی همراه است و در واقع کشیدن مو ها در یک ناحیه از سر ( اغلب بالای گوش ها ) بوده که موجب ریزش مو در آن ناحیه می شود. در این موارد ابتدا باید روان درمانی انجام شده و اگر پس از شش ماه از روان درمانی موفق موها رشد ننمود می توان در آن ناحیه از کاشت موی طبیعی استفاده نمود.
اطلاعاتی درباره ریزش مو یا آلوپسی
سندرم لوز- آناژن ( Loose Anagen syndrome )
حالتی است که در آن موهای سر به راحتی و با کوچکترین فشار ناشی از شانه یا برس زدن معمولی کنده می شوند ودر افراد با موهای بور و نرم بیشتر دیده می شود. در این مورد کاشت موی طبیعی انجام نمی گیرد.
ريزش موي مثلثي (Triangular alopecia)
در این بیماری که مختص زنان بوده و علت آن نا معلوم است موها در نواحی شقیقه ها واطراف آن می ریزند.درمان این وضعیت استفاده از کاشت موی طبیعی است البته شایان ذکر است که این وضعیت در مردان طبیعی بوده و نیازمند هیچگونه درمانی نمی باشد.
اطلاعاتی درباره ریزش مو یا آلوپسی
ريزش موي ناشي از جوشگاه (Scarring alopecia)
حالتی است که در آن ریزش مو به دلیل آسیب فولیکول های مو ناشی از ضربه های فیزیکی ، عفونت قارچی درمان نشده و یا سوختگی اتفاق می افتد. آلوپسی کششی نیز می تواند منجر به این نوع از ریزش مو گردد. درمان این حالت پیوند موی طبیعی می باشد.
آناژن افلوویوم یا ریزش ناگهانی
آناژن افلوویوم شرایطی است که درصد زیادی از موهای در حال رشدبه طور ناگهانی ریزش پیدا می کنند. شیمی درمانی و رادیو تراپی در درمان سرطان عامل پر قدرتی است که باعث توقف فاز رشد و ریزش مو می شود .شیمی درمانی و رادیو تراپی روی سلولهایی از بدن که به سرعت تقسیم می شوند مثل سلولهای سرطانی اثر کرده و باعث از بین رفتن آنها می شود ، متاسفانه چون سلولهای ناحیه فولیکول مو سرعت تقسیم بالایی دارند این داروها روی آنها هم اثر کرده و باعث از بین رفتن فولیکول ها می شود. البته این حالت هم موقت بوده و چند ماه بعد از توقف شیمی درمانی موها شروع به رشد میکنند و نیازی به پیوند مو ندارد.
تلوژن افلوويوم يا ريزش با تاخير ناشي از استرس
استرس می تواند عامل مهمی در ریزش مو محسوب شود. به طور طبیعی 15% از موهای سر در مرحله استراحت به سر می برند ، یک استرس شدید باعث می شود درصد زیادی از موها در یک زمان وارد مرحله تلوژن شوند و رشدشان متوقف شود که چند ماه بعد از استرس وارد شده موهای در حال استراحت دچار ریزش شده و این ریزش به حدی شدید می باشد که باعث نگرانی فرد می شود این استرس می تواند شامل: یک ضربه روحی ناگهانی (مرگ یکی از نزدیکان ، از دست دادن شغل ، جدایی) یا بیماری (تب شدید، عفونت، آنفلوآنزا و…) یا خستگی شدید ناشی از کار زیاد ، داشتن جراحی سخت و غیره باشد.
چون این حادثه چند ماه قبل اتفاق افتاده فرد ریزش موی خود را به آن نسبت نمی دهد این یک شرایط موقتی می باشد و طی چند ماه موهای جدید با سیکل طبیعی شروع به رشد می کنند و در سیکل آینده درصد زیادی از موها وارد مرحله استراحت نمی شوند .
بيماري يا جراحي سخت
يا ۴ ماه پس از يك بيماري سخت يا جراحي گسترده به سبب فشار و استرس به وجود آمده ممكن است به طور ناگهاني تعداد زيادي از موها بريزند كه البته موقتي بوده و بتدریج توسط بدن جبران می شود. بيماري‌هايي مثل ديابت نيز مي‌توانند ريزش مو ايجاد كنند.
بارداری
ريزش مو در بسياری از خانم‌ها بعد از گذشت ۳ ماه از زایمان بيشتر مي‌شود. اين مطلب به خاطر اين است كه در زمان بارداري افزايش مقدار هورمون هاي زنانه سبب مي‌شود تا بدن موهايي را كه در پروسه ریزش بوده اند حفظ کند و پس از بارداري كه سطح هورمونها نرمال مي‌شود، موهاي اضافه ريزش پيدا مي‌كنند.
عفونت
بعضي از عفونت‌ها مثل عفونت‌هاي قارچي(قارچ كچلي) يا حتي رعايت نكردن بهداشت باعث ريزش مو مي‌شوند كه با درمان به موقع آن با داروهاي ضد‌قارچ، مي‌توان از ريزش موی دائم جلوگيري كرد. پیوند مو در هیچ یک از این موارد انجام نمی شود.
نگاهی به درمان
در تمام موارد آلوپسی رشد مجدد مو ممکن است بدون درمان یا پس از سالها صورت گیرد.
اطلاعاتی درباره ریزش مو یا آلوپسی
انتخابهای اولیه درمان
تزریق داخل ضایعه ای کورتیکواستروئید (Intralesional Coticostroides) : این روش انتخاب اول درمان در مواردی است که طاسی سکه ای یک یا چند ناحیه کوچک از سر را درگیر کرده است. بدین منظور معمولاً از سوسپانسیون تزریقی تریامسینولون استوناید ۲٫۵ تا ۱۰ میلی گرم در میلی لیتر استفاده میشود که دو یا سه بار با فواصل چها تا شش هفته ای تکرار میشود تا به پاسخ درمانی مناسب برسد. برای ناحیهٔ ابرو و ریش سوسپانسیون رقیقتر به کار میرود.
Topical Immunotherapy: در این روش از یک آلرژن تماسی قوی در ناحیه دچار ریزش مو استفاده میگردد. مکانیسم عمل این آلرژن به این صورت است که سیستم ایمنی درگیر کننده فولیکولهای مو تمایل بیشتری به آن دارد. مشاهده شده با این روش تجمع لنفوسیتهای T در خون محیطی اطراف فولیکولهای مو کاهش مییابد.
اولین ماده آلرژن که به این منظور به کاربرده شد Dinitrochlorobenzene (DNCB) بود که به دلیل عوارض سرطان زایی مشاهده شده دیگر بکار نمی‌رود. ماده دیگر Squaric acid dibuthyl ester (SADBE) میباشد که به دلیل عدم پایداری کمتر مورد استفاده قرار میگیرد. اما ترکیب برتر دیفن سیپرون (Diphencyprone) است که امروزه عمدتاً از آن برای ایمونوتراپی استفاده میشود. این ترکیب یک آلرژن تماسی قوی بوده که پایداری مناسب و عوارض کمتری از مواد پیشین دارد.
اطلاعاتی درباره ریزش مو یا آلوپسی
درمانهای خط دوم
Topical Corticostroides: این داروها در طاسیهای سکه ای به عنوان درمان اصلی و در طاسیهای آراتا توتال که با دیفن سیپرون تحت درمان است به عنوان درمان کمکی کاربرد دارد. در این روش معمولاً از کورتیکوستروئیدهای قوی استفاده میشود. حسن این درمان ارزان بودن و کاربرد ساده آن است.
Psoralen plus Ultraviolet: نوردرمانی در طاسیهای یونیورسال که کل موهای بدن درگیر شده است، کاربرد دارد. اثربخشی آن در مطالعات گوناگون با درصدهای موفقیت مختلف گزارش شده است. احتمال ریزش دوباره موها با قطع نوردرمانی بالاست و نیاز به ادامه درمان برای مدت طولانی برای نگه داشتن موهای رشد کرده وجود دارد.
Topical irritants: استفاده از تحریک کننده‌های موضعی مثل دیترانول و رتینوئیک اسید نیز در برخی مطالعات موثر بوده است اما اثربخشی پایینی دارند. دیترانول ۰٫۵ تا ۱ درصد مناسب به نظر میرسد و به دلیل لکه قهوه‌ای روی پوست ایجاد میکند، در مواردی که افراد موی سیاه دارند روی کف سر به کار میرود.
Topical Minoxidil: با اینکه ماینوکسیدیل در درمان طاسی آراتا اثر چندانی ندارد و مطالعات مختلف نتایج متناقضی از اثربخشی آن نشان دادهاند. اما به دلیل ایمن بودن و عوارض کم در بسیاری از موارد به عنوان درمان جانبی بکار میرود.
در طاسی آندروژنیک داروهای آنتی آندروژنیک مانند فیناستراید جزو خط اول درمان هستند. مطالعات اندکی نیز در مورد سایر ترکیبات مانند استفاده از سیکلوسپورین خوراکی و تاکرولیموس موضعی صورت گرفته است.
